Bu makalemde, yurt dışında boşanmış bir kişinin Türkiye’de de boşanmış sayılması için yapması gereken işlemleri yani tanıma ve tenfiz davasını ulusal ve uluslararası mevzuat, içtihat ve doktrin üzerinden yapmış olduğum çalışmalarla anlatmış bulunmaktayım.

YURTDIŞINDA BOŞANMIŞ BİR KİŞİ TÜRKİYE’DE DE BOŞANMIŞ SAYILIR MI?

Yurtdışında boşanmış bir kişinin Türkiye’de boşanmış sayılması ancak bu konuda dava açmasıyla mümkün idi. Ancak 29 Nisan 2017' de yayınlanan KHK ile bu hususta düzenlemeye gidildi. Yapılan düzenleme ile boşanma kararının Türkiye'de de geçerli olabilmesi için tanıma ve tenfiz davası açmaya gerek olmaksızın yurt dışında kararın verildiği ülkedeki dış temsilcilikler, yurt içinde ise Bakanlık tarafından belirlenen nüfus müdürlükleri tarafından bizzat veya vekilleri aracılığıyla birlikte başvuru yaparak kararı Türkiye' de de geçerli kılabilecek. Ancak söz konusu düzenleme henüz uygulamaya başlanmadı. O yüzden halihazırda tanıma ve tenfiz davası açılması gerekliliği devam etmekte. Buna göre, yurtdışında boşanmış bir kişi Türk Mahkemelerinde tanıma ve tenfiz davası açmadığı sürece Türkiye’de boşanmış sayılmaz ve nüfusta evli olarak gözükür. Tanıma, özetle kararın Türkiye’de geçerliliğinin kabulü; tenfiz ise kararın icra edilebilirliğini belirtmektedir.

BOŞANMANIN TÜRKİYE’DE GEÇERLİ OLMASI İÇİN NE YAPMAK GEREKİR?

Belirttiğimiz üzere, henüz KHK ile yapılan düzenleme uygulamaya başlanmadığından, yurtdışında hakkında boşanma kararı verilen kişinin Türkiye’de de boşanmış sayılabilmesi için yabancı mahkeme kararının tanınmasına yönelik tanıma ve tenfiz davası açılması gerekir. Bazı ülkelerde Belediyelerce veya Valilikçe boşanma kararı veriliyorsa da Türkiye’de geçerli bir boşanmanın yapılması yabancı ülke mahkemelerince verilmiş olan karara bağlıdır. Kararda ayrıca apostille şerhi bulunmalı ve kararın kesinleştiği tarih ayrı bir belgede (ki bu belgede de apostille şerhi olmalı) ya da kararda belirtilmelidir. 

KHK düzenlemesi uygulamaya başlanıldığında ise taraflar birlikte ve bizzat yahut vekilleri aracılığıyla birlikte kararın verildiği ülkedeki dış temsilcilikler, yurt içinde ise Bakanlık tarafından belirlenen nüfus müdürlüklerine belgeler ile başvurarak tescili sağlayabilecekler.

TANIMA VE TENFİZ DAVASI HANGİ MAHKEMEDE VE NEREDE AÇILIR?

Dava, davalının ikametgâhı mahkemesinde ikametgâhı yok ise Türkiye’de sakin olduğu yer mahkemesinde bu da yoksa Ankara, İstanbul, İzmir Aile Mahkemesi’nde (Aile Mahkemesi’ nin bulunmadığı durumda Aile Mahkemesi sıfatını haiz Asliye Hukuk Mahkemesi’nde) açılır.

TANIMA VE TENFIZ DAVASI KİME KARŞI AÇILIR?

Dava, yabancı mahkemece aleyhine boşanma kararı verilen eski eşe karşı açılır.

DAVANIN AÇILMASI İÇİN BELLİ BİR SÜRE VAR MIDIR?

Tanıma ve tenfiz davası 10 yıllık zamanaşımına tabiidir; ancak karşı tarafça itiraz edilmediği sürece hâkim tarafından re ’sen değerlendirilmez.

DAVA NE KADAR SÜRER?

Bu davadaki en büyük sorun tebligat işlemlerinin yapılmasıdır. Yurtdışında boşanmış olan kişi genelde eski eşiyle görüşmemekte ve bu da öncelikle eşin doğru adresinin tespitinde sorun oluşturmaktadır. Bununla birlikte yurtdışı tebligatları Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yapıldığından bürokrasi uzun bir süreç almakta ve bu tür davaların 1 yıla kadar uzamasına neden olmaktadır.

Davanın kısa sürede çözüme ulaştırılması eski eşin başka bir avukata vekâlet vermesine yahut Türkiye’de geçerli bir tebligat adresinin olmasına bağlıdır. Şayet eski eş de davayı kabul için Türkiye’de başka bir avukata vekâlet verirse yahut Türkiye’de geçerli adresine tebligat yapılabilirse davanın sonuçlanması Mahkemelere göre değişmekle birlikte maksimum 2-3 ay da tamamlanmaktadır.

DAVA NASIL İSPATLANIR?

Yabancı mahkeme kararı ve kararın kesinleştiğini gösterir belge asılları; bu belgelerin yeminli tercümanca yapılmış ve noter yahut konsoloslukça tasdik edilmiş çevirileriyle dava ispat edilir.

Tercüme işlemleri Türkiye’de yapılabileceği gibi yabancı ülkede de yapılabilir.

BOŞANMA HANGİ TARİHTEN İTİBAREN GEÇERLİ OLUR?

27.11.2007 tarih ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 59. Maddesi ile yabancı mahkemece verilen kesin hüküm ve kesin delilin etkisi düzenleme altına alınmıştır. Buna göre “ Yabancı ilamın kesin hüküm veya kesin delil etkisi yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade eder.” Sonuç olarak, boşanma Yabancı Mahkemece verilen kararın kesinleştiği tarihten itibaren geçerlidir. Nitekim bu husus, 2006 yılında yürürlüğe giren Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 58.maddesinde Boşanma tarihi, boşanma kararının kesinleştiği tarihtir. Yabancı mahkemelerce verilen boşanma kararlarının Türk mahkemelerince tenfiz veya tanıma kararı verilip kesinleşmesi halinde, yabancı mahkemece verilmiş olan kararın kesinleşme tarihi, boşanma tarihi olarak kabul edilir.” şekliyle açıkça yer almıştır.

Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

" TANIMA VE TENFİZ DAVASI HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER " başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av. Burçin Özenli Çabuk' a aittir ve makale, yazarı tarafından (http://www.ozenlicabuk.av.tr) internet sitesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.

YUKARI
ÇIK
Eskişehir Web Tasarım